Komórki satelitarne

Aby trening był skuteczny i wpływał na rozbudowę masy mięśniowej, potrzebna jest regeneracja. Hipertrofia, inaczej przyrost mięśni możliwy jest dzięki trzem czynnikom, do których zalicza się trening oporowy (wywołujący mikrouszkodzenia włókna mięśniowego), podaż określonej ilość energii pod postacią przede wszystkim białka, a także odbudowę uszkodzonych struktur mięśniowych.

Od lat poszukuje się skutecznych i bezpiecznych sposobów na poprawę regeneracji mięśni. Jedną z nich jest stymulacja komórek satelitarnych.

Czym są komórki satelitarne? 

Każdy mięsień szkieletowy poprzecznie prążkowany zbudowany jest z licznych włókienek, w skład których wchodzą komórki macierzyste i satelitarne. Te pierwsze są strukturami niewyspecjalizowanymi, pierwotnymi i niedojrzałymi. Po raz pierwszy użyto ich z krwi pępowinowej w 1988 roku. Mają one właściwości zastępowania komórek ludzkiego organizmu, które zostały uszkodzone lub zniszczone na skutek różnych czynników. W medycynie wykorzystuje się je do wspierania układu immunologicznego i krwionośnego na wypadek występowania poważnych chorób.

Komórki satelitarne są jednojądrzastymi prekursorami tkanek mięśniowych u osób dorosłych. Są one zaangażowane w liczne procesy adaptacyjne, naprawę i regenerację mięśni. W warunkach fizjologicznych te elementy budulcowe znajdują się w stanie spoczynku, a momentem ich aktywacji jest uszkodzenie włókien. Na skutek urazu mechanicznego komórki satelitarne ulegają licznym podziałom, fuzji z niesprawnymi włóknami i różnicowaniu. Co więcej, mają one zdolność do samoodnawiania własnej populacji.

Sama budowa morfologiczna tych komórek jest bardzo ciekawa. W ich skład wchodzi duża ilość heterochromatyny i mniejsza cytoplazmy. Pod błoną podstawną stanowią one od 5 do 20% wszystkich jąder. Największe stężenie obserwowane jest jednak w pobliżu płytki motorycznej i włókien intrafuzalnych. 

Trening a komórki satelitarne

W kulturystyce od lat szuka się metod na szybszą regenerację mięśni, które ulegają mikrouszkodzeniom na skutek treningów oporowych. Duże napięcie mięśniowe jest jedną z najważniejszych przyczyn urazów na poziomie komórkowym. Na jego skutek dochodzi do poważnych mikrouszkodzeń, które są wyznacznikiem do rozpoczęcia szeregu procesów molekularnych. Komórki satelitarne dzieląc się, zaczynają odbudowywać uszkodzoną strukturę. Ważnym elementem naprawczym jest również zwiększenie ilości cytoplazmy oraz jąder. Wraz ze wzrostem liczby tych drugich, wzrasta także synteza białek mięśniowych. 

Aby komórki satelitarne mogły działać w sposób poprawny, konieczne są hormony, w tym przede wszystkim testosteron. Duże znaczenie ma insulinopodobny czynnik wzrostu (IGF).

Jak przyspieszyć regenerację mięśni?

Istnieje kilka sposób na zwiększenie liczby oraz aktywności komórek satelitarnych w mięśniach szkieletowych poprzecznie prążkowanych. Jedną z najczęściej rekomendowanych metod jest spożywanie suplementów diety. W ich składzie musi znajdować się m.in.:

• aminokwas o nazwie leucyna. Jego działanie jest zbliżone do IGF-1, które w budowie przypomina insulinę. Stymuluje on kinazę serynowo-treoninową, która z kolei aktywuje komórki satelitarne oraz syntezę ich białek,
• witamina D₃  - przyjmowana systematycznie w postaci suplementu diety sprzyja nasilaniu procesów różnicowania,
• resweratrol - wykazuje działanie zmniejszające procesy kataboliczne, co stymuluje funkcje naprawcze włókien mięśniowych,
• witaminy z grupy B, w tym najbardziej B₁₂. Naukowcy dowiedli, że przyjmowanie tej substancji odżywczej nasila podziały komórkowe i pobudza komórki satelitarne typu miogenicznego. Witamina B₁₂ jest poza tym niezbędna  w prawidłowym działaniu układu odpornościowego oraz obniżaniu poziomu stresu.

Czy „zakwasy” są dobre dla organizmu? 

Zapewne każdy, kto kiedykolwiek był na siłowni lub wykonywał trening fitness, spotkał się z charakterystycznym dyskomfortem około dwie doby po ćwiczeniach. Potocznie mówi się o tym „zakwasy”, jednak ten ból nie ma nic wspólnego z odkładaniem kwasu mlekowego w mięśniach. W rzeczywistości, to co tak bardzo doskwiera po treningu i może nawet zniechęcić do kolejnych ćwiczeń fizycznych, to mikrouszkodzenia mięśnia (a ściślej mówiąc DOMS - opóźniona bolesność mięśni), będące zwykłym urazem mechanicznym.

W związku z tym to zjawisko, mimo oczywistego bólu, jest korzystne dla rozwoju mięśni. Tylko w ten sposób może dojść do namnożenia i aktywacji komórek satelitarnych. Przyczyniają się one nie tylko do rozrostu tkanki mięśniowej, ale także do zwiększenia jej unerwienia i ukrwienia. Co więcej, wielu specjalistów uważa, że blokowanie takich zapalnych procesów, które są naturalnym następstwem ciężkich treningów, jest szkodliwe dla organizmu.

Treningi dobrane odpowiednio do możliwości ciała i potrzeb oraz właściwa suplementacja pozwalają na kontrolowanie tempa rozrostu tkanki mięśniowej. Regeneracja mięśni wymaga ponadto pamiętania o kilku podstawowych kwestiach. Kluczowe jest wysypianie się i chodzenie spać o tych samych porach. Sen powinien trwać od 6 do 8 godzin. Nie mniejsze znaczenie ma dieta. Jadłospis przy odbudowie uszkodzonych włókien mięśniowych powinien być bogaty w wolne rodniki, witaminy A, E i C, koenzym Q10, kwasy tłuszczowe omega-3 (np. z morskich ryb) oraz białko. To ostatnie może być spożywane w postaci mięsa kurczaka lub koktajli energetycznych dostępnych w formie liofilizatu do rozpuszczania w wodzie, lub mleku. Podczas treningu dochodzi do spalania glikogenu (głównie z wątroby i mięśni). Aby uzupełnić jego zapasy, tuż po ćwiczeniach fizycznych warto spożyć posiłek wzbogacony o węglowodany. 

Na stronie sklepu internetowego Hi Tec Nutrition znajduje się bogata oferta suplementów diety, w tym odżywek białkowych niezbędnych podczas regeneracji mięśni. Wybierz ten, który najlepiej spełni Twoje indywidualne potrzeby.